برخورد سلبی با پیام‌رسان‌ها اشتباه است

غلامرضا ظریفیان
در گفت‌وگو با «آرمان»:
برخورد سلبی با پیام‌رسان‌ها
اشتباه است


پیام‌رسان‌های داخلی نباید منجر به نفی پیام‌رسان خارجی شوند
آرمان- هستی قاسمی: این روزها بحث فیلترینگ تلگرام به‌عنوان پیام رسان خارجی و جایگزینی پیام رسان داخلی با آن در فضای مجازی داغ است و کاربران تلگرام را که از فرصت دنیای مجازی برای بازاریابی، فروش محصولات و ارائه خدمات و مشاوره‌های روانشناسی و فرهنگی و اجتماعی، افزایش آگاهی و معلومات شخصی و پر کردن خلأ تنهایی بهره می‌برند از هم‌اکنون نگران ساخته است و این نگرانی‌ها منجر به افزایش انتقادها نسبت به دولت شده است که روز گذشته واکنش رئیس‌جمهور را با خود به‌همراه داشت. بر این اساس رئیس‌جمهور در دیدار نوروزی با جمعی از وزرا، استانداران و مدیران دستگاه‌های اجرایی نسبت به فیلترینگ تلگرام واکنش نشان داد و گفت که هدف از ایجاد و تقویت نرم‌افزارها و پیام رسان‌های داخلی فیلتر و یا مسدودکردن دسترسی‌ها نباید باشد بلکه باید با هدف رفع انحصار در پیام‌رسان‌ها انجام شود. در این راستا غلامرضا ظریفیان فعال سیاسی اصلاح‌طلب و معاون وزیر علوم دولت اصلاحات با «آرمان» به گفت‌وگو پرداخت که در ادامه آن را می‌خوانید.
رئیس‌جمهور روز گذشته در دیدار با وزرا و استانداران به انتقادهای موجود نسبت به فیلترینگ تلگرام واکنش نشان داد و گفت «هدف از ایجاد و تقویت نرم‌افزارها و پیام‌رسان‌های داخلی فیلتر و یا مسدود کردن دسترسی‌ها نباید باشد» ارزیابی‌تان چیست؟
جهان امروز جهانی شبکه‌ای است و مجموعه به هم پیوسته‌ای است که نمی‌توان با این مجموعه به هم پیوسته به شکل موردی و خاص برخورد کرد. دنیای مجازی جهانی است که فرصت‌های بسیاری را برای بشر فراهم کرده و درعین حال ضعف‌ها و تهدیداتی نیز با خود به‌همراه دارد. دنیای مجازی در جهان امروز عرصه‌هایی از زندگی خصوصی و ملت و دولت و مرزها را مورد تهدید قرار می‌دهد اما در عین حال همبستگی‌های جدی و فرصت‌های بسیار طلایی اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی برای افکار عمومی می‌تواند فراهم کند. حکومت‌های هوشمند همه تلاششان در این است که از این فرصت‌ها برای همبستگی و انسجام ملی، افزایش ضریب امنیت ملی، سهولت آگاهی و اطلاع‌رسانی به جامعه و افزایش ارتقای فرهنگی بهره ببرند در عین حال مراقب‌اند که با آموزش و توانمند کردن شهروندان خود تهدیدات و ضعف‌ها را کاهش دهند. بنابراین نباید با این پدیده برخورد سلبی کرد.
فیلترینگ تلگرام چه تاثیری در اعتماد افکار عمومی خواهد داشت؟
تجربه‌های گذشته نشان داده است که نگاه‌های سلبی نه‌تنها نتیجه نمی‌دهد بلکه خود به یک تهدید تبدیل می‌شود، زیرا جامعه احساس می‌کند برای آن محدودیت ایجاد شده و حقوق شهروندی و قانون اساسی نادیده گرفته می‌شود، زیرا با رجوع به افکار عمومی به این نتیجه می‌رسیم که اگرچه بخش عظیمی از مردم نسبت به ضعف‌ها و تهدیدات نرم‌افزار تلگرام واقف هستند اما در عین حال از این ابزار به‌عنوان یک فرصت استفاده می‌کنند، زیرا جامعه با استفاده از این پیام رسان‌ها معیشت و ارتباط اجتماعی خود را تقویت می کند و تداوم می‌بخشد. بنابراین هر نوع برخورد سلبی با پیام رسان‌ها به‌لحاظ امنیتی آسیب‌زاست. جامعه باید در برابر انتخاب‌های متعدد قرار بگیرد به همین منظور هم مسئولان باید زیرساخت‌های دنیای مجازی را تقویت کنند. بدیهی است که جامعه در برابر فرصت‌ها و ظرفیت‌ها دست به انتخاب می‌زند و در عین حال که از فرصت‌های جهانی بهره می‌برد به دستاوردهای داخلی هم امیدوارتر می‌شود. مساله انسداد تلگرام اگر واقعیت داشته باشد امری از قبل شکست خورده‌ است، زیرا جامعه را به سمت مشروع کردن روش‌های غیرمتعارف سوق می‌دهد و این مساله خود آسیب‌های جدی‌تری به فرهنگ عمومی وارد می‌کند.
وجود پیام‌رسان‌های داخلی در برابر پیام‌رسان‌های خارجی با توجه به انتقادهایی که نسبت به کیفیت نرم‌افزارهای داخلی وجود دارد، آیا ضروری است و برداشت منفی در جامعه به وجود نمی‌آورد؟
کالای داخلی در برابر کالای خارجی می‌تواند ظرفیت‌ها و فرصت‌های متنوعی برای جامعه ایجاد کند. اما مشروط به اینکه اثبات چیزی منجر به نفی دیگری نشود. دولت باید کمک کند تا متخصصان و ظرفیت‌های دانشگاهی مطلوب که در این عرصه‌ها سخنان جدی دارند به کار گرفته شوند و به کمک این متخصصان، کالای داخلی تقویت شود. در این صورت جامعه انتخاب بهتر و بهینه‌تری در برابر پیام رسان‌های داخلی و خارجی خواهد داشت و همچنین از طریق آموزش در برابر تهدیدات واکسینه می‌شود.
طی روزهای گذشته انتقادهایی نسبت به پیام‌رسان داخلی و کیفیت آن در فضای مجازی وجود داشت. اساسا دولت چگونه می‌تواند ضعف‌ها را برطرف و با وجود پیام‌رسان داخلی اعتماد عمومی را جلب کند؟
اعتماد در بلندمدت حاصل می‌شود. پیام رسان داخلی باید از ظرفیت و کارایی لازم برخوردار باشد، نگرانی‌های موجود نسبت به پیام رسان خارجی را برطرف کند، همچنین جامعه باید احساس کند که پیام رسان داخلی از جذابیت لازم برخوردار و دسترسی به آسان‌تر است، همچنین ضعف‌های کمتری دارد در این صورت جامعه به آن اعتماد خواهد کرد، زیرا هر کالای داخلی‌ در جهان پس از مدتی توانست صلاحیت کیفی خود را به جامعه اثبات کند، اعتماد و اطمینان مردم نسبت به پیام رسان‌های داخلی هم به همین منوال است و نیاز به یک پروسه زمانی بلندمدت دارد و این امر مستلزم برخورد منطقی مسئولان با پیام‌رسان‌هاست. جامعه وقتی ببیند حق انتخاب دارد و فرصت‌های بهتری برای او فراهم می‌شود، به‌طور تدریجی به پیام رسان‌های داخلی اعتماد خواهد کرد.